اساتید در ارتقاء اندیشه و رفتار طلاب موثر هستند

از سابقه حضورتان در این مدرسه بگویید؟

از سال 1367 وارد حوزه علمیه الزهرا(س) شدم. از سال 1368 تاکنون مشغول تدریس در مباحث ادبیات عرب و فقه هستم. از سال 1380 نیز در کنار تدریس در واحد پژوهش مدرسه مشغول به همکاری می باشم.

ارزیابی شما از نقش اساتید در ایجاد بصیرت، ارتقاء معنویت و تقویت روحیه عبادی طلاب چگونه است؟

در مدارس علمیه ، افراد زیادی در تربیت طلاب تاثیر گذار هستند. اما در این میان نقش اساتید در ارتقاء اندیشه و رفتار طلبه از موثرترین آن می باشد.

زیرا در تدریس تنها معلومات و مهارت های استاد انتقال داده نمی شود، بلکه خلقیات و رفتار ظاهری او از جمله شیوه اداره کلاس، رعایت عدل و انصاف در نمره دادن، وقت شناسی، رعایت نظم، خوشرویی و فروتنی، دینداری و التزام به ضوابط شرعی و...نیز به شاگردان منتقل می شود.

استاد علاوه بر تربیت علمی طلبه، باید به تحول اخلاقی او بیندیشد؛ هرچه استاد به ایمان و فضائل اخلاقی آراسته تر باشد نفوذ کلام او در رفتار طلبه بیشتر خواهد بود. وجود شخصیت های بزرگ در تاریخ حوزه به جهت وجود افرادی در جایگاه تدریس بود که روح وشخصیت طلبه بر اساس آنچه از استادش دریافت می کرد، شکل می گرفت.

مرحوم حضرت امام خمینی(رض)  زمانی که در آثارشان به مناسبتی نامی از استاد عرفان خود مرحوم شهید شاه آبادی می برند، می نویسند:شیخ عارف کامل روحی فداه و در بیانیه ای که به مناسبت شهادت فرزند استاد شهید حجة الاسلام و المسلمین مهدی شاه آبادی صادر فرمودند اظهار می دارند: این شهید عزیز فرزند برومند شیخ بزرگوار ما بود که حقاً حق حیات روحانی به گردن اینجانب داشت و زبان از عهده شکرش بر نمی آید.

از این رو اگر اساتید در حوزه، طلاب  را به رفتارها، صفات و نگرش هایی خاص دعوت کنند ولی خود در عمل به آنها پایبند نباشند آموزش های شفاهی آنان نیز تأثیر نخواهد گذاشت.

استاد حوزه چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟

نگاه استاد در کلاس درس باید اینگونه باشد که با کسانی مواجه است که می خواهند بسیاری از گره های جامعه اسلامی را براساس آموزه های اسلامی بگشایند. لذا استاد باید توانایی تسلط در ارائه مطلب داشته باشد. همچنین استاد باید روحیه پرسشگری را در طلبه ایجاد کرده و قدرت تربیت برای تفکر را داشته باشد. عشق و علاقه یکی دیگر از رموز موفقیت استاد است. این ویژگی را در انبیاء الهی به عنوان اولین معلم بشر همچنین همواره در میان علمای سلف و مدرسین حوزه می توان مشاهده کرد. در احوالات نبی مکرم اسلام آمده است که:« لقد جاء کم رسول من انفسکم عزیز علیه ما عنتم حریص علیکم و بالمومنین رئوف رحیم». سعه صدر، آرامش و طمانینه از دیگر ویژگی هایی است که سرمشق مهم اخلاقی و رفتاری برای طلاب خواهد بود.

از نگاه شما یک طلبه موفق باید چه ویژگی داشته باشد؟

طلبگی عنوانی است که فرد خود را به وسیله آن در قالب دین معرفی می کند. لذا باید نوع سخنان، رفتار و کردار طلبه به گونه ای باشد که مردم ببینند او از روح دین تبعیت می کند وهر قدر این تبعیت بیشتر باشد، مردم به او نزدیکتر خواهند شد.

ویژکیهای بسیاری را می توان برای یک طلبه بر شمرد:

ایمان و اعتقاد به طلبگی به عنوان یک رسالت و مسئولیت اجتماعی، داشتن روحیه تلاش و در انجام رسالت طلبگی، وارستگی، تقوا، اهل فکر و تدبیر و داشتن آرمان و هدفی بلند. این امور سبب می شود طلب به اندک اکتفا نکند و برای رسیدن به آن جایگاه از تلاش و کوشش دست برندارد و به اندک اکتفا نکند و در مسیر حرکت بخشی جامعه تاثیر گذار باشد و رنگ به جامعه دهد، نه اینکه خدای ناکرده رنگ بپذیرد.

چه راهکارهایی را برای ارتقای سطح تبلیغی و پژوهشی  طلاب پیشنهاد می فرمایید؟

به طور کلی وظیفه اصلی طلاب حوزه ها را در سه چیز میشود بیان کرد؛ تدریس، تبلیغ و تحقیق. رویکرد و جهت گیری اصلی حوزه بر مبنای این سه محور باید تنظیم و برنامه ریزی شود. از این رو چند پیشنهاد ارائه می شود.

1- در حوزه برنامه ریزی درسی این سه عنصر به صورت جدی لحاظ شود.

2- در حوزه تالیف متون درسی نیز بر اساس این سه موضوع کتب تالیف شود.

3- در طول برنامه 5 ساله و 7ساله کارگاه های آموزشی مستمر در خود مدرسه و در سطح استان و کشوری برگزار شود به گونه ای که وقتی یک طلبه سطح دو را به اتمام رساند، بتواند با توجه به تکنیک و روش­های تبلیغی و پژوهشی در جامعه اثر بخش باشد.

4- فارغ التحصیلی طلبه منوط به ارایه کار عملی در خارج از مدرسه باشد. مثلا حداقل 30 ساعت سخنوری در مراکز مختلف و یا چاپ حداقل 2 مقاله با استاندارد های لازم در نشریات، و....

5- تشکیل مرکز خدمات تبلیغی پژوهشی در مدارس علمیه . ضرورت اینکار برای حوزه ها و پاسخگویی به نیازهای جامعه زیاد است

6- تشکیل اردوهای تبلیغی و دعوت از اساتید برجسته حوزه تبلیغ

7- شرکت فعال طلاب در چت روم های فضای مجازی و ارائه بحث های دینی و پاسخ به سوالات جوانان و نوجونان

8- فراخوان مقاله توسط مرکز و بررسی هر ساله توسط کارگروه متخصص و معرفی بهترین مقالات از حیث روشی و محتوایی

9- امروز اساتید می توانند در صورت بودن زمینه وشرایط لازم، مسئولیت گسترش فرهنگ پژوهش را به عهده بگیرند. لذا نیاز است قبل از آنکه این نقش را بپذیرند فرهنگ پژوهش در میان خود اساتید همگانی شود.

10- بخشی از وظایف هم به خود طلاب بر می گردد از جمله اینکه چه بسا شخصی هنر سخنوری داشته باشد اما اگرمحتوا خوب نباشد مخاطب جذب نخواهد شد. لذا مبلغین باید مطالعات خود را افزایش داده از بیان مطالب تکراری اجتناب کنند.

11- یکی از موضوعات مهم مخاطب شناسی است. مبلغ باید براساس نیاز مخاطب، خطابه خود را ارائه نماید.

در خاتمه امیدوارم شاهد حضور و فعالیت هرچه بیشتر طلاب در عرصه تحقیق و پژوهش باشیم.