علم بدون معرفت جهالت است/ آمریکا ریشه فساد در مسائل جهانی

به گزارش روابط عمومی حوزه‌های علمیه، آیت‌الله نورمفیدی در مراسم طلیعه حضور طلاب جدیدالورود مدارس علمیه خواهران استان گلستان، با تبریک ورود این بانوان به عرصه تحصیل و تفقه در دین، بر اهمیت نقش آن‌ها در دفاع از حریم اسلام و پاسخ به اتهامات وارده تأکید کرد.

وی با اشاره به روایت «رُبّ علمٍ جهلٌ» به تعارض دو معنای علم وجهل پرداخت و بیان کرد: این روایت به این معناست که ممکن است دانشی وجود داشته باشد که در واقع، نوعی جهل به شمار می‌رود؛ این موضوع نشان می‌دهد که صرف داشتن علم به تنهایی کافی نیست؛ بلکه باید به درجه‌ای از آگاهی و بصیرت دست یافت که بتوان از آن علم به خوبی بهره‌برداری کرد.

نماینده ولی فقیه در استان گلستان به تشریح روایت فوق پرداخت و گفت: سخنی دیگر از امیرالمؤمنین(علیه‌السلام) وجود دارد که می فرمایند: «رُبّ عالمٍ قد قَتَلَهُ جَهله و معه عِلمُهُ لا یَنفَعه»، برخی دانشمندان به دلیل جهل خود به قهری نابود می‌شوند، در حالی که علم آن‌ها به آنها کمکی نمی‌کند؛ این نکته نشان می‌دهد که علم باید همراه با معرفت باشد تا به انسان در مسیر زندگی کمک کند.

آیت الله نورمفیدی ادامه دادند: «العِلمُ أوَّلُ دَليلٍ، و المَعرِفَةُ آخِرُ نِهايَةٍ»، به این معنی است که علم، نخستین گام برای خروج از نادانی است، در حالی که معرفت، هدف نهایی علم می‌باشد؛ از این رو، طلاب باید به دنبال کسب معرفت و درک عمیق‌تری از آموزه‌های دینی باشند تا بتوانند به عنوان مدافعان مؤثر اسلام در برابر چالش‌ها و اتهامات، ایستادگی کنند.

وی با مطرح کردن این سوال که چرا علم در صورتی که به معرفت نرسد، نادانی محسوب می‌شود؟ ، توضیح داد: علم به ما کمک می‌کند تا پرده‌های رازهای این عالم را کنار بزنیم؛ علم در حقیقت، ابزاری است برای کشف رموز و رازهای موجود در طبیعت و هستی؛ خواه این راز مربوط به جهان ذرات اتمی باشد، یا به سرزمین‌های طبیعی و جغرافیایی، یا حتی مفاهیم فلسفی؛ تمام علوم، از جمله علم تجربی و علم عقلی، به کشف رازهای عالم پرداخته و به نوعی قدرت درک به ما می‌دهند.

امام جمعه گرگان با اشاره به اهمیت علم و نقش آن در دستیابی به معرفت، به بیان روایتی از امام حسین(علیه‌السلام) پرداخت و گفت: حضرت می‌فرمایند: «دِراسَةُ العِلمِ لِقاحُ المَعرِفةِ»؛ روایت به معنای این است که تحصیل علم، مقدمه باروری معرفت است و این موضوع اهمیت فراوانی در مسیر رشد و تعالی انسان دارد.

آیت‌الله نورمفیدی تأکید کرد: که علم به خودی خود هدف نهایی نیست، بلکه باید به عمق معرفت منجر شود؛ علم می‌تواند به عنوان ابزاری برای کشف رازهای نهفته در جهان عمل کند، اما اگر این علم منتهی به معرفت نشود، در واقع ما را در جهالت باقی گذاشته است.

وی در سخنانی روشنگرانه به مخاطرات اتکای صرف به علم بدون کسب معرفت اشاره کرده و افزود: علم هنگامی که به معرفت متصل نشود، نه تنها کارگشا نیست، بلکه می‌تواند باعث ایجاد نوعی جهالت نوین گردد. این جهالت ناشی از غرور و توهم دانایی است که برخی دانشمندان در اثر عدم توجه به عمق واقعی حقایق به آن دچار می‌شوند.

موسس مدرسه علمیه تخصصی الزهراء(س) گرگان ادامه دادند: «هر علمی که از پرده‌برداری از ساختار ظاهری جهان فراتر نمی‌رود و تلاش نمی‌کند به سرچشمه‌های مبدأ و رموز اساسی حیات نزدیک شود، در نهایت ناکارآمد خواهد بود. علم باید با تعمق و تدبر درباره معنای وجود و رازهای حقیقی عالم همراه شود تا به معرفت واقعی بینجامد.

آیت‌الله سیدکاظم نورمفیدی با روشن‌بینی و عمق نظری خاص خود به بررسی رابطه مهم بین علم و معرفت پرداخت. وی با نقل‌قولی از امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام، بیان کرد: «العِلمُ أوَّلُ دَليلٍ، و المَعرِفَةُ آخِرُ نِهايَةٍ»، و تأکید نمود که علم به‌عنوان راهنمای اولیه باید به معرفت الهی و عمیق ختم شود.

وی با تأکید بر لزوم ارتقاء علمی، به فرمایشات مقام معظم رهبری اشاره کرد که ما به‌جهت علمی نیاز داریم و باید در این مسیر تلاش کنیم چراکه علم سلطان است و کسی که آن را بیابد، قدرتمند می‌شود، اما اگر تنها در محدوده مادی متوقف شود و رمز واقعی هستی را درک نکند، این علم بدل به جهالت می‌شود. «قد قَتَلَهُ جَهله».

نماینده ولی فقیه در گلستان به هشدار برتراند راسل پس از جنگ جهانی دوم اشاره کرد و گفت: راسل بر این باور بود که اگر علم صرفاً در خدمت ثروت و قدرت باشد و از معرفت تهی گردد، می‌تواند خود بشر را به نابودی بکشاند و باتلاق هلاکتش شود.

آیت الله نورمفیدی با اشاره به فجایع کنونی در جهان که حاصل علم بدون معرفت است، افزود: شاهد تخریب خانه‌ها، مدارس و بیمارستان‌ها و کشتار افراد بی‌گناه هستیم و این نتیجه علم بدون خداشناسی است.

وی در ادامه، با تأکید بر اهمیت معرفت و تفقه در دین، به تشریح وظایف کلیدی حوزه‌های علمیه پرداخت و با استناد به آیه‌ نفر «وَمَا كَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِيَنْفِرُوا كَافَّةً فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طَائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَلِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ» (توبه/122) ، نقش مؤمنان را در جهاد علمی و دینی مورد توجه قرار داد و گفت: مؤمنان باید گروهی از خود را به تفقه در دین اختصاص دهند تا دیگران را به آگاهی و شناخت صحیح از خداوند رسانند.

امام جمعه گرگان تصریح کرد: معرفت و خداشناسی اصل و اساس تفقه است، علم باید به درک خداوند و جهان هستی منتهی شود، و بقیه علوم باید به‌عنوان وسیله‌ای برای دستیابی به این هدف مؤثر واقع شوند.

آیت الله نورمفیدی به بیان سه وظیفۀ عمده‌ای که حوزه‌های علمیه باید به آن بپردازند، پرداخت و تحصیل، تهذیب و تبلیغ را از آن جمله معرفی کرد و گفت: تحصیل در حوزه‌های علمیه با تحصیلات دیگر متفاوت است؛ تحصیل ما باید منجر به درک عمیق و معنوی از دین شود و فقط کسب مدرک نباشد، طلاب باید تلاش کنند علم را در وجود خود پیاده کنند.

وی در تشریح «تهذیب» بیان کرد: پس از تحصیل، تهذیب نفس و کسب فضایل اخلاقی الزامی است زیرا علم باید در وجود انسان تأثیر بگذارد و این تأثیر در رشد معنوی او نمایان شود.

نماینده ولی فقیه در گرگان تبلیغ را سومین وظیفه حوزه‌های علمیه دانست و تأکید کرد: تبلیغ دین محصول تحصیل و تهذیب است، روحانیون باید از آنچه آموخته‌اند، برای هدایت و آگاهی دیگران استفاده کنند؛ اگر علم در وجود ما پیاده نشود، توان تبلیغ اثرگذار نخواهیم داشت.

آیت‌الله سیدکاظم نورمفیدی به تبیین اهمیت پیاده‌سازی معارف اسلامی در وجود انسان‌ها و نقش روحانیون در تبلیغ و ترویج این معارف پرداخت و با اشاره به آیه «وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ» (اسراء/ 17) متذکر شد: اگر ادعا کنیم که کرامت انسان‌ها را مراعات می‌کنیم اما خودمان بی‌احترامی کنیم، این ادعا بی‌معناست و مانع تغییر مثبت در رفتار و نگرش ما خواهد شد.

وی با استناد به نظر مرحوم شیخ طوسی(ره) درباره امر به معروف و نهی از منکر، مراحل سه‌گانه این واجب را مراحل قلبی، لسانی و عملی دانست و در توضیح مرحله عملی بیان کرد: مهم این است که فرد آنقدر خوب رفتار کند که مشاهده رفتار او، دیگران را به راه صحیح هدایت کند.

امام جمعه گرگان به سخنان شهید مطهری اشاره کردند که تبلیغ را از اجتهاد سخت‌تر دانست و گفت: اجتهاد ممکن است در اتاقی به بررسی اقوال بپردازد، اما تبلیغ به معنای هدایت و اصلاح فردی است که کار بسیار دشوار و مسئولیت سنگینی محسوب می‌شود.

آیت‌الله نورمفیدی با تأکید بر مسئولیت‌های سنگین روحانیون در تبلیغ دین و حفظ میراث علمی و دینی حوزه‌های علمیه گفت: حضرت موسی(ع) از خداوند درخواست کردند: «ربِّ اشْرَحْ لي صَدري و یَسِّرْ لی أمری و احْلل عُقدةً مِنْ لساني یَفقَهوا قَوْلی» (سوره طه: 25-28)؛ این امر، نشان‌دهنده سختی این وظیفه و درخواست گشایش در دل و زبان است تا بتوانند مردم را به درستی هدایت کنند، اگر دل انسان تنگ و بسته باشد، نمی‌تواند دیگران را اصلاح کند.

وی با تاکید بر اینکه باید با محبت و نرمش با مردم صحبت کنیم و نه با خشونت و تحکم، به طلاب حاضر در جلسه توصیه‌هایی کرد و در ادامه سخنان خود به مشکلات و گرفتاری‌های مسلمانان در نقاط مختلف جهان، خصوصاً فلسطین، لبنان و یمن اشاره کرد و گفت: خداوند، مشکلات امت اسلامی را برطرف کند؛ آنان در برابر کفر جهانی و بشریت ایستاده‌اند و حق خود را طلب می‌کنند.

نماینده ولی فقیه در گلستان، همچنین به نقش منفی آمریکا در بحران‌های جهانی اشاره کرده و ابراز نمود: ریشه فساد آمریکایی‌ها در مسائل جهانی و مشکلات مسلمانان به وضوح مشاهده می‌شود، اگر مسلمانان دل‌هایشان با هم یکپارچه شوند، بسیاری از این مشکلات، عملاً به وجود نخواهد آمد.

در پایان، آیت‌الله نورمفیدی به یاد شهدای اسلام و فداکارانی که در راه دفاع از حقیقت جان خود را فدای ملت‌های خود کردند، گفت: شهدای خدمت و مقاومت، به‌ویژه سید حسن نصرالله بزرگوار که سی سال پیش به جهاد و خدمت پرداخته‌اند، شایسته احترام و تجلیل‌اند، ایشان زندگی‌ای داشتند مملوء از ایثار و آمادگی برای دفاع.