شرح خطبه حضرت فاطمه الزهرا سلام الله علیها ـ قسمت چهارم
دوشنبه ۱۶ اسفند ۱۳۹۵بسم الله الرحمن الرحیم
«وَ اَشْهَدُ اَنَّ اَبيمُحَمَّداً عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ، اِخْتارَهُ قَبْلَ اَنْ اَرْسَلَهُ، وَ سَمَّاهُ قَبْلَ اَنْ اِجْتَباهُ، وَ اصْطَفاهُ قَبْلَ اَنْ اِبْتَعَثَهُ، اِذ الْخَلائِقُ بِالْغَيْبِ مَكْنُونَةٌ، وَ بِسَتْرِ الْاَهاويلِ مَصُونَةٌ، وَ بِنِهايَةِ الْعَدَمِ مَقْرُونَةٌ، عِلْماً مِنَ اللَّهِ تَعالي بِمائِلِ الْاُمُورِ، وَ اِحاطَةً بِحَوادِثِ الدُّهُورِ، وَ مَعْرِفَةً بِمَواقِعِ الْاُمُورِ اِبْتَعَثَهُ اللَّهُ اِتْماماً لِاَمْرِهِ، وَ عَزيمَةً عَلى اِمْضاءِ حُكْمِهِ، وَ اِنْفاذاً لِمَقاديرِ حَتمِهِ، فَرَأَى الْاُمَمَ فِرَقاً في اَدْيانِها، عُكَّفاً عَلي نيرانِها، عابِدَةً لِاَوْثانِها، مُنْكِرَةً لِلَّهِ مَعَ عِرْفانِها....
و گواهى مىدهم كه پدرم محمّد بنده و فرستاده اوست، كه قبل از فرستاده شدن او را انتخاب، و قبل از برگزيدن نام پيامبرى بر او نهاد، و قبل از مبعوث شدن او را برانگيخت، آن هنگام كه مخلوقات در حجاب غيبت بوده، و در نهايت تاريكىها بسر برده، و در سر حد عدم و نيستى قرار داشتند، او را برانگيخت بخاطر علمش به عواقب كارها، و احاطهاش به حوادث زمان، و شناسائى كاملش به وقوع مقدّرات...»
وَ اصْطَفَاهُ قَبْلَ أَنِ ابْتَعَثَهُ، إِذِ الْخَلَائِقُ بِالْغَيْبِ مَكْنُونَةٌ
در این فراز از خطبه، حضرت فاطمه زهراسلام الله عليها براي انتخاب پيغمبر و بعثت ایشان به دو مرحله اشاره مي‌فرمايند: مرحله اول را با تعابير «إصطفي، إجتبي و سمّاه» و مرحله دوم را با «أرسل، إبتعث و ...» بیان می فرمایند. مرحله اول مرحله علم است؛ «عِلْماً مِنَ اللَّهِ تَعَالَى بِمَآيِلِ الْأُمُورِ، وَ إِحَاطَةً بِحَوَادِثِ الدُّهُورِ، وَ مَعْرِفَةً بِمَوَاقِعِ الْمَقْدُورِ». چون خداوند بر عواقب امور عالِم و بر همه حوادث احاطه داشت و نسبت به جايگاه مقدرات آگاه است، در همان عالَم جايگاه پيغمبر اکرمصلی الله علیه وآله و سلمرا به عنوان خاتم انبياء تعيين نمود.
اما وقتي جبرئيل بر پيغمبر صلی الله علیه وآله و سلم نازل مي‌شود و مي‌گويد: «اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ» (علق،1) عينيت بخشيدن اراده الهی است. لذا حضرت زهراسلام الله عليهااين مرحله را اين‌گونه بيان مي فرمایند: «ابْتَعَثَهُ اللَّهُ تَعَالَى إِتْمَاماً لِأَمْرِهِ، وَ عَزِيمَةً عَلَى إِمْضَاءِ حُكْمِهِ؛ خدا پيغمبر را مبعوث کرد براي اين‌که کار را تمام کند، چون عزم جدي داشت که آن حکمي را که در عالم علم کرده بود امضا و در عالم عين پياده نمایند»
وَ إِنْفَاذاً لِمَقَادِيرِ حَتْمِهِ
مقدرات حتمي يعني چيزهايي که قابل تغییر نیستند. در قرآن به برخي از مقدرات حتمي اشاره شده است؛ «هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ» (توبه،33) اين اراده حتمي خداست که پيغمبر آخرالزمان مبعوث شود و دين او بر همه اديان ديگر غالب شود، و يا خداوند در جای دیگری می فرمایند: «وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ» (انبياء، 105) ما هم در تورات و هم در زبور نوشتيم و هم در قرآن مي‌گوييم که وارثان اين زمين شايستگان‌اند.
بنا بر آنچه بیان شد، حضرت زهراسلام الله عليهادر اين عبارات دو مرحله را بیان نمودند: مرحله‌اي که مخلوقات خلق نشده و هنوز انساني در کار نبود. در چنين موقعيتي خداوند متعال پيغمبر اکرمصلی الله علیه و آله و سلمرا برگزيد و معيّن نمود که ایشان باید خاتم انبياء باشد. مرحله ديگر، در اين عالم بود. بعد از اين‌که آسمان ها، کهکشان ها، منظومه شمسي و زمين پديد آمد و زمين مستعد شد که موجود زنده ای در
آن به وجود آيد، هزاران سال گذشت تا خداوند متعال پيغمبر اکرمصلی الله علیه و آله و سلمرا مبعوث به رسالت کرد. در اين مرحله حضرت فاطمهسلام الله علیهامي‌فرمايند؛ خدا او را مبعوث کرد تا آنچه را که تقدير فرموده بود، به مرحله عمل درآورد.
برگرفته از:
- بیانات حضرت آیت الله العظمی مکارم شیرازی.
- بیانات حضرت آیت الله مصباح یزدی.
- مؤسسه فرهنگی هنری عاشورا، بانوی بانوان سخن می گوید.
روابط عمومی مدیریت حوزه علمیه خواهران استان گلستان